روش های مختلفی برای تصفیه فاضلاب و پساب وجود دارد که انتخاب هر کدام به نوع و میزان آلاینده های موجود بستگی دارد. از جمله پارامتر های کلیدی که در این فرآیند اهمیت بالایی دارند، BOD (نیاز بیوشیمیایی اکسیژن) و COD(نیاز شیمیایی اکسیژن) هستند.
برای ساخت تصفیه خانه های فاضلاب، آشنایی با مفاهیم اولیه این صنعت ضروری است. استاندارد های BOD و COD برای فاضلاب، مقادیر معینی هستند که باید در این محدوده ها باقی بمانند و از آن ها تجاوز نکنند. در این مقاله ، به بررسی تفاوت بین BOD (نیاز زیستی اکسیژن) و COD (نیاز شیمیایی اکسیژن) پرداخته می شود. همچنین نسبت این دو فاکتور به یکدیگر و حد مجاز هر کدام مشخص خواهد شد.
BOD چیست؟
BOD مخفف Biochemical Oxygen Demand است که به معنای میزان اکسیژن خواهی بیولوژیکی فاضلاب می باشد. این شاخص نشان می دهد که میکروارگانیسم ها برای تجزیه مواد آلی موجود در فاضلاب به چه مقدار اکسیژن نیاز دارند. هر چه مقدار BOD بیشتر باشد، نشان دهنده وجود مواد آلی بیشتری در فاضلاب است. به طور کلی، BOD میزان مواد آلی قابل تجزیه بیولوژیکی را نمایش می دهد و مقدار آن بر اساس فعالیت میکروارگانیسم ها محاسبه می شود.
COD چیست؟
COD مخفف Chemical Oxygen Demandبه معنای مقدار اکسیژن خواهی شیمیایی است. این مقدار نشان دهنده میزان اکسیژنی است که برای اکسید کردن مواد شیمیایی موجود در فاضلاب مصرف می شود. COD میزان آلودگی کلی فاضلاب، چه مواد تجزیه پذیر و چه غیر قابل تجزیه، را مشخص می‌کند و بر اساس یک واکنش شیمیایی تعیین می شود.
تفاوت BOD و COD چیست؟
BOD و COD از جنبه های مختلفی با یکدیگر تفاوت دارند. بر اساس تعریف هایی که در بالا به آن ها اشاره شد، اصلی ترین تفاوت بین BOD و COD به شرح زیر است:
- روش اندازه‌گیری: BOD به تجزیه بیوشیمیایی مواد آلی توسط میکروارگانیسم ها اشاره دارد و بنابراین نیاز به زمان و شرایط خاصی دارد. در حالی که COD به تجزیه شیمیایی نیاز دارد و معمولاً به تجهیزات خاصی نیاز دارد تا فرآیند اکسیداسیون را تسریع بخشد.
- زمان نیاز: BOD معمولاً در طی یک دوره ۵ روزه اندازه گیری می شود، در حالی که COD می تواند در مدت زمان کوتاه تری (معمولاً چند ساعت) اندازه گیری شود. به همین دلیل، COD می تواند به عنوان روشی سریع تر برای ارزیابی آلودگی آب مورد استفاده قرار گیرد.
- نوع آلاینده ها: BOD عمدتاً به مواد آلی قابل تجزیه توسط میکروارگانیسم ها مرتبط است، در حالی که COD به تجزیه هر نوع مواد آلی و غیر آلی اشاره دارد. به همین دلیل، COD می تواند بالاتر از BOD باشد، چرا که BOD فقط بر روی بخشی از آلودگی های آب تمرکز می کند که میکروارگانیسم ها قادر به تجزیه آن هستند.
- کاربرد در مدیریت منابع آب: BOD بیشتر در پیش بینی اثرات زیستی آلاینده ها بر روی منابع آب و کیفیت آن ها استفاده می شود و اطلاعات دقیقی راجع به آلودگی های زیستی فراهم می کند. از سوی دیگر، COD می تواند برای ارزیابی کلی آلودگی آب و همچنین در فرآیند های تصفیه آب و فاضلاب مفید باشد.
اهمیت BOD و COD فاضلاب
تعیین BOD و COD فاضلاب به دلایل زیر اهمیت دارد:
- تعیین آلودگی فاضلاب: اندازه گیری BOD و COD به شناسایی میزان آلودگی فاضلاب کمک می‌کند.
- کاهش آلودگی محیط زیست: این اندازه گیری ها می تواند از ورود فاضلاب های آلوده به طبیعت جلوگیری کند.
- ارزیابی اثربخشی تصفیه: مقایسه این پارامتر ها قبل و بعد از تصفیه، تأثیر سیستم تصفیه فاضلاب را نشان می دهد.
- کنترل فاضلاب های صنعتی: با تعیین BOD و COD، مشخص می شود کدام صنایع بیشتر آلاینده ها را به محیط وارد می کنند.
