آزمایش خاک کشاورزی یکی از نکات مهمی است که کشاورزان و باغداران باید قبل از کشت محصولات به آن توجه کنند. هر منطقه از نظر جغرافیا، آب و هوا و نوع کشت گیاهان، دارای خاک های متفاوتی است. در گذشته، کشاورزان فقط به تجربیات خود در شناسایی خاک تکیه میکردند که این روش دارای درصد خطا بالایی بود.
اما با راه اندازی آزمایشگاه خاک کشاورزی ، اکنون کشاورزان می توانند تمامی خصوصیات خاک کشاورزی خود را به دقت بررسی کنند. در این مقاله قصد داریم که این موضوع را به طور جامع بررسی کنیم و به مراحل و پارامتر های مهم آن بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
آزمایش خاک کشاورزی به چه منظوری انجام می شود؟
هدف از آزمایش خاک کشاورزی، دستیابی به اطلاعات دقیق درباره نوع خاک و نقاط قوت و ضعف آن است. این اطلاعات به شناسایی گیاهان مناسب، کود های مورد نیاز و میزان آن ها کمک می کند و در نتیجه هزینه های کشت را کاهش می دهد. اگر قبلاً در زمینی کشت نداشته اید، آزمایش خاک می تواند کیفیت آن را بررسی کرده و به انتخاب گیاهان با بازده بالا کمک کند. همچنین اگر قبل از این کشت انجام شده، شناسایی کمبود ها و نقاط ضعف می تواند به بهبود کشت های آینده کمک کند.
آزمایش خاک کشاورزی به منظور شناسایی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک انجام می شود. این ویژگی ها شامل شوری، درصد سدیم، عناصر محلول در آب، اسیدیته، ساختار و بافت خاک، دانه بندی، کربنات، بیکربنات، قلیائیت، گچ، آهک و مواد مغذی می باشد. با تعیین کیفیت خاک، می توان نیاز به افزودن کود یا مواد دیگر را برای رشد گیاهان مشخص کرد. به این ترتیب، آزمایش خاک روشی مؤثر برای جلوگیری از کمبود مواد غذایی و مسمومیت هاست.
چه زمانی باید آزمایش خاک کشاورزی را انجام داد؟
تقریباً در همه فصول می توان نمونه برداری از خاک انجام داد، اما بهترین زمان برای این کار اواخر زمستان تا اوایل بهار و همچنین اواخر پاییز است، زیرا در این زمان نیاز خاک به مواد مغذی مشخص می شود. برای کاشت نهال، بهتر است آزمایش خاک قبل از کاشت انجام گیرد.
برای مزارع، آزمایش خاک باید قبل از کاشت محصول یا بعد از برداشت انجام شود. برای گیاهان چند ساله مانند چمن و درختان، آزمایش خاک باید قبل از کاشت و هر ۲ تا ۳ سال یکبار تکرار شود. برای محصولاتی مانند گندم و جو، آزمایش خاک هر ۲ سال یکبار باید انجام گیرد.
پارامتر های مهم در آزمایش خاک کشاورزی
- نوع بافت خاک
نوع بافت خاک در آزمایش خاک تعیین می شود و نشان دهنده نسبت شن، رس و ذرات ولومی در خاک است. شناسایی نوع بافت خاک به ما کمک می کند تا گیاه مناسب برای کشت در آن خاک را بشناسیم.
- میزان pH در خاک
میزان pH در آنالیز خاک به دلیل نقش مهم آن در تعیین مناسب بودن خاک برای کاشت گیاه، اهمیت زیادی دارد. pH خاک معمولاً بین 0 تا 14 متغیر است. عدد 7 نشان دهنده خنثی بودن خاک است. مقادیر بالاتر از 7 قلیایی و مقادیر زیر 7 اسیدی بودن خاک را نشان می دهند. دریافت مواد مغذی گیاه نیز به pH خاک وابسته است، بنابراین انتخاب گیاه مناسب برای زمین الزامی است. اکثر گیاهان به pH بین 6 تا 8 نیاز دارند.
- میزان مواد آلی در خاک
میزان مواد آلی در خاک نشان دهنده حاصل خیزی آن است. اگر درصد مواد آلی در خاک 1 درصد باشد، این خاک حاصل خیز است. در بعضی موارد، این درصد به زیر 0.5 درصد کاهش می یابد که نشان دهنده کاهش حاصلخیزی خاک است.
شاید برایتان مفید باشد: PH آب آشامیدنی
- میزان هدایت الکتریکی موثر (EC)
میزان هدایت الکتریکی موثر (EC) یکی از فاکتورهای مهم برای آزمایش خاک و سنجش شوری آن است. هدایت الکتریکی با شوری رابطه مستقیم دارد؛ به این معنی که هرچه شوری خاک بیشتر باشد، میزان هدایت الکتریکی نیز بالاتر خواهد بود. برای خاک هایی که با شوری مناسب هستند، بهترین دامنه هدایت الکتریکی در EC بین صفر تا ۲ قرار دارد.
- میزان عناصر مهم در خاک
برآورد مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم موجود در خاک با انجام آزمایش های مربوطه انجام می شود. این آزمایش ها به ما کمک می کنند تا نه تنها گیاه مناسب برای خاک را شناسایی کنیم، بلکه همچنین مقدار کود مورد نیاز برای تقویت گیاهان را نیز تعیین کنیم. برای تفسیر بهتر نتیجه آزمایش خاک کشاورزی، باید اطلاعاتی درباره میزان آهن، روی، مس، منگنز، گوگرد و سدیم موجود در خاک نیز داشته باشیم.
- میزان آهک در خاک
میزان آهک در آزمایش خاک به این معناست که گیاهان معمولاً می توانند 0 تا 8 درصد آهک موجود در خاک را تحمل کنند. اگر در آزمایش مشخص شود که این مقدار بیشتر از 8 درصد است، باید اقداماتی انجام شود. برای کاهش میزان آهک در خاک های کشاورزی، می توان از محصول سولفوران اسید فارسا بهره برداری کرد.
- درصد اشباع خاک
درصد اشباع خاک به مقدار آبی اطلاق میشود که برای 100 گرم خاک کشاورزی لازم است. دانستن این مقدار کمک می کند تا گیاه مناسب برای آن خاک انتخاب شود و همچنین در آبیاری و کود دهی گیاه موثر است.
- میزان ریز مغذی ها در خاک
ریز مغذی ها عناصری هستند که برای رشد گیاهان ضروری اند، اما در مقادیر بسیار کمتری نسبت به عناصر ماکرو (مثل نیتروژن و فسفر) نیاز دارند. در آزمایش خاک کشاورزی ، متوجه خواهید شد که عناصری مانند آهن، منگنز، روی، بر، مولیبدن، مس، کلر و کبالت باید در مقادیر اندکی در خاک وجود داشته باشند تا بتوانند نیاز گیاهان را تأمین کنند.
روش های نمونه برداری از خاک کشاورزی
روش های نمونه برداری از خاک به سه دسته تقسیم می شوند. به طور کلی، دقیق ترین و راحت ترین روش، روش غیرسیستمیک است.
غیر سیستمیک (نامنظم): نمونه برداری با استفاده از الگو های تعریف شده مانند X، S، W و M انجام می شود.
سیستمیک: در این روش، نمونه ها طبق الگوی خاصی برداشته می شوند و فاصله یکسانی از هر نقطه در سطح زمین رعایت می شود.
تصادفی: در این حالت، نمونه ها از چندین نقطه به صورت تصادفی و بدون توجه به الگو یا نمونه خاصی جمع آوری می شوند.
نحوه نمونه برداری از خاک کشاورزی
بعد از مشخص کردن روش و مکان های نمونه برداری، چاله هایی به عمق مشخص حفر می کنند. برای عمق 0 تا 30 سانتیمتر، دیواره چاله را به ضخامت ۳ تا ۵ سانتیمتر خراشیده و بیل یا ظرف را زیر محل خراش قرار می دهند. به آرامی آن را پایین آورده تا خاک های ریزش کرده به کف چاله نریزند. عمق و محل نمونه برداری را یادداشت کرده و بر روی درب سطل می چسبانند. این مراحل را برای عمق ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر نیز تکرار می کنند. پس از اتمام اولین نقطه، به نقطه بعدی می روند.
آزمایش خاک کشاورزی در آزمایشگاه خاک کشاورزی چگونه انجام می شود؟
آزمایش خاک کشاورزی یکی از مراحل اساسی در مدیریت بهینه مزارع و ارزیابی کیفیت خاک است. این آزمایش معمولاً در آزمایشگاه خاک کشاورزی و به صورت تخصصی انجام می شود که تجهیزات پیشرفته برای تحلیل ویژگی های شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی خاک دارند. نتایج آزمایش به کشاورزان کمک میکند تا متوجه شوند که چه نوع کودی به خاک نیاز دارد و چگونه می توانند عملکرد محصول را بهبود دهند.
فرآیند آزمایش خاک ابتدا با جمع آوری نمونه های خاک از عمق های مختلف مزارع آغاز می شود. برای این کار، کشاورزان باید از ابزار های خاصی مانند مته های خاک و بیل استفاده کنند تا نمونه هایی نماینده از وضعیت خاک در نقاط متفاوت مزرعه به دست آورند. پس از جمع آوری، نمونه ها به آزمایشگاه خاک کشاورزی منتقل و تحت آزمایش های گوناگون قرار می گیرند. این آزمایش ها معمولاً شامل اندازه گیری pH، میزان رطوبت، عناصر غذایی مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم، و وجود آلودگی های احتمالی است.
هزینه آزمایش خاک کشاورزی
هزینه آزمایش خاک کشاورزی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع آزمایش، تعداد نمونه ها و محل انجام آزمایش. به طور کلی، هزینه ها می تواند از چند صد هزار تومان برای آزمایش های پایه تا چند میلیون تومان برای آزمایش های تخصصی و جامع متغیر باشد. آزمایش های معمول شامل اندازه گیری pH، سطح مواد مغذی و تشخیص شوری خاک است.
علاوه بر این، آزمایش های پیشرفته تری نیز وجود دارند که می توانند به تحلیل دقیق تری از ساختار و کیفیت خاک بپردازند. این آزمایش ها مهم هستند زیرا اطلاعات حاصل از آن ها به کشاورزان کمک میکند تا تصمیمات بهتری در زمینه کشت، استفاده از کود ها و مدیریت منابع آب اتخاذ کنند. در نتیجه، سرمایه گذاری در این زمینه می تواند منجر به افزایش بهره وری و کاهش هزینه های تولید در کشاورزی شود.
شما می توانید برای دریافت مشاوره و برآورد هزینه آزمایش خاک کشاورزی با کارشناسان آزمایشگاه خاک کشاورزی در گروه صنعتی رابین کو تماس حاصل نمایید تا اطلاعات دقیق بر حسب نیاز خود دریافت نمایید.