یکی از مشکلات شایع در تصفیه‌خانه‌های فاضلاب، به‌ویژه در فرآیندهای بیولوژیکی مانند لجن فعال، تشکیل کف بر روی سطح حوض‌های هوادهی و مخازن است. این کف‌ها علاوه بر ایجاد ظاهر نامطلوب، می‌توانند عملکرد سیستم را مختل کنند و مانع از انتقال اکسیژن کافی به میکروارگانیسم‌ها شوند. شناخت دقیق دلایل ایجاد کف در تصفیه فاضلاب به مدیران تصفیه‌خانه کمک می‌کند تا از بروز مشکلات عملیاتی جلوگیری کرده و پایداری سیستم را تضمین کنند.
کف در تصفیه خانه های فاضلاب یکی از چالش‌های جدی در بهره‌برداری محسوب می‌شود که می‌تواند ناشی از عوامل میکروبی، شیمیایی و مکانیکی باشد. انتخاب روش مناسب برای حذف کف، به شرایط سیستم و نوع فاضلاب بستگی دارد. با اجرای راهکارهای پیشگیرانه، پایش دقیق و استفاده از روش‌های فنی مناسب، می‌توان از ایجاد کف‌های مزاحم جلوگیری کرد و راندمان سیستم تصفیه را افزایش داد.
دلیل ایجاد کف در تصفیه فاضلاب
دلایل متعددی برای ایجاد کف در تصفیه‌خانه‌های فاضلاب وجود دارد. یکی از اصلی‌ترین عوامل، رشد بیش‌ازحد میکروارگانیسم‌هایی نظیر Nocardia و Microthrix parvicella است که در حضور چربی‌ها و روغن‌ها به سرعت تکثیر شده و سبب ایجاد کف پایدار می‌شوند.
همچنین ورود مواد شوینده حاوی سورفکتانت، غلظت بالای مواد آلی، شوک بارگذاری فاضلاب و نوسانات pH از دیگر دلایل مهم ایجاد کف در تصفیه فاضلاب محسوب می‌شوند. گاهی نیز به دلیل طراحی نامناسب سیستم هوادهی و شدت بالای جریان هوا، تشکیل کف به شکل موقتی رخ می‌دهد.
اثرات منفی کف در سیستم تصفیه فاضلاب
کف ایجاد شده در سطح حوض‌های هوادهی می‌تواند مشکلات متعددی به همراه داشته باشد. از جمله این مشکلات می‌توان به کاهش راندمان اکسیژن‌دهی، ایجاد بوی نامطبوع، انتقال ذرات لجن معلق به خروجی سیستم و افزایش بار میکروبی در پساب نهایی اشاره کرد.
همچنین تجمع کف می‌تواند تجهیزات مکانیکی نظیر دیفیوزرهای هوادهی و پمپ‌ها را تحت فشار قرار دهد و باعث کاهش طول عمر آنها شود. بنابراین مدیریت کف در تصفیه فاضلاب نه تنها از نظر بهداشتی، بلکه از دیدگاه اقتصادی نیز اهمیت دارد.
روش‌های حذف کف در تصفیه فاضلاب
برای حذف کف در تصفیه‌خانه‌های فاضلاب روش‌های مختلفی وجود دارد که بسته به نوع کف و شرایط عملیاتی انتخاب می‌شوند. یکی از راهکارهای رایج، کنترل بارگذاری مواد آلی و بهینه‌سازی فرآیند هوادهی است تا رشد میکروارگانیسم‌های کف‌زا کاهش یابد.
همچنین استفاده از مواد ضدکف (Defoamer) به‌صورت شیمیایی می‌تواند به‌طور موقت کف را از بین ببرد. در برخی موارد، نصب اسکمیرهای مکانیکی برای جمع‌آوری کف‌های سطحی به‌کار گرفته می‌شود. کنترل ورود روغن‌ها، چربی‌ها و مواد شوینده به سیستم نیز نقش کلیدی در پیشگیری از ایجاد کف دارد.
راهکارهای پیشگیرانه برای کنترل کف در تصفیه فاضلاب
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. برای جلوگیری از ایجاد کف، توصیه می‌شود طراحی سیستم هوادهی به‌صورت اصولی انجام گیرد و از دیفیوزرهای مناسب استفاده شود.
همچنین نظارت بر بارگذاری مواد آلی، پایش مداوم کیفیت فاضلاب ورودی و کنترل رشد میکروارگانیسم‌های رشته‌ای مانند Nocardia می‌تواند از بروز کف جلوگیری کند. در واحدهای صنعتی، نصب تجهیزات حذف روغن و چربی پیش از ورود جریان فاضلاب به سیستم بیولوژیکی نیز بسیار مؤثر است.
